Hiện trên thị trường hiện xuất hiện một loại bắp (ngô) hai màu lạ mắt. Ngại ngần không dám mua, có người ngỡ đó là “bắp thối” vì hạt đen thẫm xuất hiện lấm chấm trên cả quả bắp. Đến khi trực tiếp nhìn thấy màu tím rực rỡ trên trái bắp tươi, nhiều người mới định hình được khái niệm về loài mới: bắp tím.
Bắp tím (tên khoa học là Zea mays L.) từ lâu được người dân ở dãy Andes, Peru chiết xuất lấy màu thực phẩm và làm đồ uống. Khác với giống bắp thuần hạt tím, loại bắp tím nếp dẻo hiện trồng ở Việt Nam là giống bắp lai, gồm hai màu tím trắng xen lẫn, có xuất xứ từ Thái Lan, được lai tạo giống nhằm cải thiện năng suất và phù hợp nhiều loại đất trồng.
Có cùng đặc điểm với dòng bắp nếp dẻo, thơm, ngọt, bắp tím có thành phần và giá trị dinh dưỡng cao: chứa nhiều beta caroten, vitamin A, sinh tố B (thiamin, riboflavin, niacin), C, hợp chất phenolic và nhiều khoáng vi lượng như Ca, P, Fe, Na, K, protein, chất xơ, dầu, đường. Bên cạnh đó, màu tím hạt bắp được quy định bởi sắc tố anthocyanin rất có ích cho sức khỏe.
Anthocyanin từ lâu được biết như một hợp chất kháng khuẩn và nấm gây bệnh như Salmonella enteritidis, Staphylococcus aureus, Candida albicans… Hàm lượng anthocyanin trong bắp tím cao gấp năm lần trong bắp cải tím, gấp 10-100 lần so với các loài nho, 30 lần so với các loại đậu đen, cao gấp 20 lần cà tím hay 30 lần hành tím.
Bắp tím được chế biến thành: bắp luộc, xôi bắp, sữa bắp… Do tính bền, ổn định nhiệt trong biên độ rộng, anthocyanin vẫn giữ nguyên các hoạt tính sau khi chế biến. Trên thế giới cũng có nhiều đặc sản từ bắp tím nổi tiếng: người dân Peru với thức uống lên men Chica morada, dùng hạ huyết áp và giảm viêm; món bánh ngô với bắp tím nấu trong nước vôi, sau đó xay ra cán lên đĩa là đặc sản của Mexico.
Tiến sĩ Trần Công Luận – giám đốc Trung tâm Sâm và dược liệu, TP.HCM – cho biết: “C3G (Cyanidin 3-glucoside), loại anthocyanin chủ yếu trong bắp tím, có chức năng làm giảm hoạt động của các gốc tự do độc, tạo ra khi cơ thể mệt mỏi hay gặp stress, từ đó làm chậm quá trình lão hóa. C3G có tác dụng gấp sáu lần vitamin E trong việc chống lão hóa do tác động của tia UV-B. Đặc biệt, C3G còn kìm hãm sự tăng sinh, tác động lên sự chết theo chu trình tế bào, từ đó ức chế sự phát triển tế bào ung thư, làm teo nhỏ các khối u. Việc sử dụng thực phẩm giàu anthocyanin sẽ giúp cơ thể chống lại lão hóa và phòng ngừa ung thư. Gần đây, các nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh thực phẩm giàu anthocyanin còn có tác dụng ngăn ngừa bệnh béo phì và tiểu đường”.
Bắp tím hiện cũng đã xuất hiện ở Việt Nam, vào những ngày giáp Tết, nhiều nông dân ở Tiền Giang, Long An, Bến Tre vẫn kéo đến khu ruộng bắp trồng thử nghiệm của hộ anh Nguyễn Công Khanh (ấp Bình Trị, xã Bình Phú, huyện Cai Lậy, Tiền Giang) để tận mắt thấy bắp lai tím Fancy 111.
Ông Trương Văn Cho, Trưởng phòng Nông nghiệp, Sở NN -PTNT Tiền Giang:
“Thêm một giống bắp mới Fancy 111 để nông dân có thể lựa chọn giống tốt, năng suất cao và canh tác đem lại hiệu quả kinh tế. Đây là mô hình trình diễn thử nghiệm đầu tiên giống bắp tím ở vùng ĐBSCL, cây kháng bệnh tốt, năng suất, chất lượng cao, đầu ra tốt… nên cần nhân rộng trồng đại trà”.
