Hiện có ba loại thuốc làm giảm khả năng tiết sữa và triệt tiêu quá trình tiết sữa nhưng những nguy cơ, rắc rối có thể đến từ thuốc cai sữa thì không hề ít.
Cái lợi trước mắt của thuốc cai sữa là tác động của thuốc sẽ làm mất khẳ năng tiết sữa của mẹ, đồng thời làm giảm cơn đau, cảm giác căng tức khi “sữa về”.
Hiện có ba loại thuốc làm giảm khả năng tiết sữa và triệt tiêu quá trình tiết sữa là bromocriptin, cabergolin và quinagolid. Ngoại trừ bromocriptin đã được sử dụng từ lâu, hai loại còn lại đều mới được đưa vào sử dụng trong lâm sàng. Sở dĩ chúng có tác dụng như vậy là vì chúng đều là thuốc kháng dopamin, một chất hoá học của thần kinh trung ương; đồng thời ức chế luôn quá trình tiết hormone prolactin. Mất hormone này quá tình tiết sữa không thể tiếp tục.
Tuy nhiên, cái lợi chỉ có một nhưng những nguy cơ, rắc rối có thể đến từ thuốc cai sữa thì không hề ít:
Tụt huyết áp
Sử dụng thuốc cai sữa có thể khiến huyết áp của người mẹ giảm xuống dưới mức bình thường, huyết áp tâm thu không vượt qua được 90mmHg. Tai biến này thường xảy ra ở trong tư thế đứng hoặc chuyển từ tư thế nằm, ngồi sang tư thế đứng.
Nó rất dễ xảy ra với bà mẹ có huyết áp thấp, trương lực hệ tim mạch yếu hoặc có thể lực không khoẻ. Khi bị tụt huyết áp, người mẹ sẽ thấy chóng mặt, hoa mắt, nhức đầu, ù tai. Thậm chí có thể ngất và ngã do thiếu máu não.
Sở dĩ thuốc gây tụt huyết áp là vì thuốc có bản chất là kháng dopamin. Dopamin là một chất trung gian của thần kinh trung ương nhưng cũng là một chất trung gian của thần kinh giao cảm, hệ thần kinh chịu trách nhiệm duy trì huyết áp đủ mức cần thiết. Khi có mặt bromocriptin, dopamin bị giảm tác dụng, do đó trương lực tim mạch không đạt được đủ mạnh cần thiết; dẫn đến tụt huyết áp.
Đau bụng và nôn dữ dội
Tác dụng phụ này rất hiếm gặp; nhưng khi đã gặp thì lại rất mạnh mẽ. Biểu hiện của bà mẹ là bị đau bụng kèm theo nôn sau 2h kể từ khi uống thuốc. Đau bụng sẽ tăng dần lên ở những thời điểm cách xa thời điểm uống thuốc và giảm dần vào cuối ngày.
Sở dĩ uống thuốc có thể gây ra đau bụng là vì thuốc kháng dopamin làm cường chức năng của hệ thần kinh cholinergic. Hệ cholinergic khi hoạt động quá mức sẽ làm tăng co bóp cơ thành ống tiêu hoá, tăng tiết dịch tiêu hoá và gây nôn.
Chóng mặt điển hình
Một rắc rối thường gặp khi sử dụng thuốc cai sữa đó là cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng, người chòng chành như đi trên sóng, tương tự như khi bị bị rối loạn tiền đình. Nặng hơn bà mẹ sẽ thấy các đồ vật quay tít xung quanh thân mình, dễ khiến cho họ bị ngã.
Như đã nói, thuốc kháng lại dopamin làm cường chức năng của hệ cholinergic trên thần kinh trung ương. Khi hệ này cường chức năng nó sẽ gây ra các vận động tự động kiểu như parkinson và làm cho người bệnh cảm thấy chóng mặt như rối loạn tiền đình. Cách duy nhất trả lại sự bình thường đó là ngừng sử dụng thuốc.
Cai sữa an toàn
Không được vắt sữa kể cả khi sữa căng. Vì khi vắt sữa sẽ làm cho sữa lại về.
– Giảm dần số lần cho con bú trong một ngày. Vì động tác mút vú mẹ của đứa trẻ sẽ làm tiết ra nhiều prolactin và sữa sẽ được tiết ra nhiều hơn. Mỗi buổi giảm 1 lần. Ban đầu là buổi sáng, 2 hôm sau thêm buổi chiều và 2 hôm sau nữa thêm buổi tối. Dần dần ngừng hẳn.
– Tránh ăn những thực phẩm kích thích tiết sữa.
– Khi sữa về nhiều làm căng tức, đau, phát sốt, bà mẹ có thể sử dụng một viên paracetamol.
